Robotyka jest jedną z najszybciej rozwijających się branż na świecie. Roboty rozwiązują wiele naszych problemów z różnych dziedzin. Stają się nieodłącznym elementem naszego życia, dlatego warto powiedzieć o nich parę słów.

Dlaczego robot?

Warto zacząć od wyjaśnienia słowa "robot". Pierwszy raz użył go czeski pisarz sci-fi - Karel Čapek w 1921 roku. W jego powieści "robot" był maszyną podobną do człowieka, stworzoną do wykonywania prostych mechanicznych prac. Nazwa pochodzi od zwrotu robota, czyli "praca".

Współczesna robotyka to bardzo obszerna dziedzina nauki. Łączy w sobie elementy:

• Mechaniki
• Elektryki
• Informatyki
• Automatyki
• Sensoryki
• Cybernetyki

Od niedawna przykładana jest również ogromna waga do sztucznej inteligencji.

Dzisiejsze roboty są wysoce wyspecjalizowane. Większość z nich ma kształt i budowę dostosowaną do wykonywania tylko jednej czynności, ale z absolutną precyzją. Takie roboty możemy spotkać między innymi w przemyśle, medycynie czy w domach. Inne, bardziej wszechstronne urządzenia mają zastosowanie w transporcie czy w służbie prawa.

W niektórych gałęziach przemysłu, gdzie zawodzi ludzka precyzja, doskonale spisują się roboty. Zwykle są to mechaniczne ramiona, poruszające się z wielką dokładnością. Zastępują one pracowników fabryk. Jednak bez obaw - stwarzają również dużo miejsc pracy przy ich obsłudze i utrzymaniu.

Podobnie w medycynie. Tam, gdzie chirurg nie może dać sobie rady sam, korzysta z pomocy nowoczesnej technologii. Najpopularniejszym tego typu robotem jest "da Vinci". Nie wykonuje operacji sam, potrzebuje chirurga do obsługi, jednak jest niezastąpiony w kardiochirurgii czy neurochirurgii oraz wielu innych. Jest to sprzęt niezwykle drogi w zakupie i utrzymaniu. Obecnie w Polsce ma go 6 szpitali.

Dużo robotów wykorzystuje także armia, jednak nie zabijają one ludzi tak jak w filmach sci-fi, tylko ratują życia. Na froncie wykorzystuje się głównie roboty-sanitariuse oraz saperów. Rozbrajanie bomby wygląda podobnie do operacji z da Vinci’m. Saper znajduje się w bezpiecznym miejscu i kieruje ruchami maszyny. Sam robot jednak też potrafi sporo zdziałać. Jeśli nie ma człowieka do obsługi, sam lokalizuje bombę i zabiera ją w miejsce, gdzie nikomu nie zrobi krzywdy.

Humanoidalne roboty

Bardzo ciekawym przypadkiem jest robot Sophia. Początkowo był tylko chat-botem jednak w 2015 roku otrzymała ciało na kształt człowieka. Jej głównym zadaniem jest rozmawianie z ludźmi. Robiąc to uczy się nowych rzeczy i ruchów za pomocą machine learningu. Jest tak rozwinięta, że w 2017 jako pierwszy robot w historii otrzymała obywatelstwo od Arabii Saudyjskiej. Obecnie jeździ po całym świecie i udziela wywiadów, rozmawia z ludźmi i uczy się dalej.

Jak widać Sophia jest bardzo "ludzka", więc pytanie brzmi - czy można ją traktować jako tylko maszynę? To pytanie towarzyszy nam od bardzo dawna, od czasów pierwszych robotów. Od tamtej pory ukształtowały się 3 poglądy na tę kwestię.

Pierwsza powstały Prawa Asimova w I połowie XX w. i traktują roboty jako urządzenia absolutnie podporządkowane człowiekowi. Brzmią one następująco:

1. Robot nie może skrzywdzić człowieka, ani przez zaniechanie działania dopuścić, aby człowiek doznał krzywdy.
2. Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem.
3. Robot musi chronić samego siebie, o ile tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Prawem.

Następnie powstały 2 inne nurty. Prawa Davida Langforda pierwotnie zostały odebrane jako żart, jednak środowisko naukowców potraktowało je bardzo poważnie.

1. Robot nie może działać na szkodę Rządu, któremu służy, ale zlikwiduje wszystkich jego przeciwników
2. Robot będzie przestrzegać rozkazów wydanych przez dowódców, z wyjątkiem przypadków, w których będzie to sprzeczne z trzecim prawem
3. Robot będzie chronił własną egzystencję przy pomocy broni lekkiej, ponieważ robot jest „cholernie drogi”.

Najbardziej liberalne podejście do tematu miał Mark Tilden.

1. Robot musi chronić swoję egzystencję za wszelką cenę.
2. Robot musi otrzymywać i utrzymywać dostęp do źródeł energii.
3. Robot musi nieprzerwanie poszukiwać coraz lepszych źródeł energii.